ગુડ્સ એન્ડ સર્વિસ ટેક્સ સત્તાવાળાઓએ રિયલ એસ્ટેટ અને જ્વેલરી સહિત વિવિધ ક્ષેત્રોની કેટલીક કંપનીઓ, ભાગીદારી પેઢીઓને લગભગ 50 હજાર કારણદર્શક નોટિસો જારી કરી છે. ચાલુ નાણાકીય વર્ષમાં કરવામાં આવેલા ઓડિટના પરિણામોના આધારે આ કંપનીઓ અને પેઢીઓને નોટિસ મોકલવામાં આવી છે. GST શાસન લાગુ થયા પછી પહેલીવાર GST ઓડિટ આટલા મોટા પાયે કરવામાં આવ્યું છે. આમાં, GSTનાં પ્રથમ બે વર્ષ એટલે કે, 2017-18 અને 2018-19માં કંપનીઓ દ્વારા સબમિટ કરવામાં આવેલા GST રિટર્નનો સમાવેશ કરવામાં આવ્યો હતો. જોકે, કેટલાક કિસ્સાઓમાં, નાણાંકીય વર્ષ 2019-20 અને 2020–21 માટેના GST રિટર્નનું પણ ઓડિટ કરવામાં આવ્યું છે.

2020–21 માટે વાર્ષિક જીએસટી રિટર્ન ડિસેમ્બર 2021માં સબમિટ કરવામાં આવ્યા હતા. કંપનીઓ દ્વારા કરવામાં આવેલા GST ઓડિટ સિવાય, GST અધિકારીઓ એવી કંપનીઓનું ઓડિટ કરે છે જેમનું વાર્ષિક ટર્નઓવર રૂપિયા 2 કરોડ અને તેથી વધુ છે. આ ધટનાક્રમથી વાકેફ એક સરકારી અધિકારીએ જણાવ્યું હતું કે, ઓડિટ દરમિયાન સેન્ટ્રલ GSTની વિવિધ કલમો હેઠળ ઘણા દસ્તાવેજો તપાસ્યા પછી કારણ બતાવો નોટિસ જારી કરવામાં આવી છે. આ નોટિસ ખોટી જાહેરાત, ટેક્સની ચૂકવણી ન કરવી, ટૂંકી ચુકવણી, ખોટી રીતે લીધેલી ઇનપુટ-ટેક્સ ક્રેડિટ, માલ/સેવાઓનું ખોટું વર્ગીકરણ, વેચાણ અને માલની ખરીદીમાં મેળ ન ખાતી સહિત વિવિધ કારણોસર જારી કરી શકાય છે. અલગ અલગ કંપનીઓ માટે સમસ્યા અને કારણો અલગ અલગ છે.

\સપ્ટેમ્બર સુધીમાં, ગેરરીતિઓ મળી આવ્યા બાદ લગભગ 20 હજાર કંપનીઓને નોટિસ આપવામાં આવી હતી. આ પછી 30 હજારથી વધુ નોટિસ જારી કરવામાં આવી છે. આ કવાયત સતત ચાલશે કારણ કે મોટા ઉદ્યોગોના ઓડિટમાં ત્રણ મહિનાનો સમય લાગે છે પરંતુ કેટલીકવાર કેસોની જટિલતાને કારણે 6 મહિના પણ લાગી જાય છે. થોડા અઠવાડિયામાં નાના વ્યવસાયોનું ઓડિટ થાય છે. આવી કસરત જરૂરી છે કારણ કે તે અનિયમિતતા શોધવામાં અને વળતરને સુધારવામાં મદદ કરે છે. લગભગ 1 લાખ નોંધાયેલા ખાતાઓની તપાસ કર્યા બાદ વિભાગે ઓડિટ માટે કેટલાક ખાતાઓને શોર્ટલિસ્ટ કર્યા હોવાનું માનવામાં આવે છે. દેશમાં કુલ 1.4 કરોડ નોંધાયેલા GST કરદાતાઓ છે. કરચોરીની સંભાવના ધરાવતા વિસ્તારોને તપાસ હેઠળ લાવવાનો પ્રયાસ કર્યો.

સૂત્રોએ જણાવ્યું કે, કરદાતાઓને 15 થી 30 દિવસમાં કારણદર્શક નોટિસનો જવાબ આપવા માટે કહેવામાં આવ્યું છે. આ સાથે, તેઓએ અધિકારીઓ દ્વારા પૂછવામાં આવેલા દસ્તાવેજો પણ સબમિટ કરવાના રહેશે. વિભાગ જણાવેલા કારણો અને દસ્તાવેજોની તપાસ અને અવલોકન કર્યા પછી અંતિમ ઓડિટ અહેવાલ જારી કરે છે. જેમાં સંબંધિત બાબતો દર્શાવવામાં આવી છે અને ટેક્સની માંગણી કરવામાં આવી છે. જો કરદાતા સંબંધિત કર ચૂકવે છે, તો કેસનો નિકાલ થાય છે. જ્યારે મતભેદ હોય ત્યારે કેસ શરૂ થાય છે.